Het vakblad LP test in uitgave 3-2023 de twee-weg luidspreker Epos ES-14N en noemt de wederopstanding van dit ooit Britse merk een “kleine luidsprekersensatie”:
“Wat ik echt niet had verwacht: met wie ik er ook over praat – iedereen heeft wel een verhaal over de Epos-luidsprekers. Vooral over het model ES14, zonder twijfel het bekendste ontwerp van de oprichter Robin Marshall. In de jaren tachtig waren zijn benaderingen baanbrekend, omdat hij probeerde luidsprekers mechanisch zo ‘correct’ te bouwen dat hij met minimale filtering toe kon. De ES14 was een vrij forse ‘compacte’ twee-weg luidspreker met een metalen dome en een zeven-inch woofer-middenluidspreker. Hoewel het een uitgesproken Brits fenomeen was, vond het ook hier een groot aantal liefhebbers, vandaar de vele herinneringen aan deze luidspreker. Epos werd eind jaren tachtig overgenomen en verdween van de radar. In 2020 verwierf de bekende luidsprekerexpert Karl-Heinz Fink uit Essen de naamrechten en besloot de merknaam nieuw leven in te blazen.
Het eerste resultaat van zijn inspanningen heet toepasselijk ES-14N en is een herinterpretatie van Robin Marshalls ideeën. Deze is nu verkrijgbaar vanaf 4.000 euro per paar, of voor 4.600 euro met de zeker aanbevolen standaards.
Met een efficiëntie van ongeveer 87 decibel, een nominale impedantie van ongeveer zes ohm en een stabiel impedantieverloop kan de ES-14N overweg met verschillende soorten versterkers. Een single-ended buizenversterker is misschien niet de eerste keuze, maar een ‘push-pull’ van de EL-34-klasse zou goed passen. Of iets kleins, maar verfijnds uit het halfgeleideraanbod.”
Wat de Epos met zoveel vanzelfsprekendheid en ruimtelijkheid op de been brengt, is behoorlijk sensationeel. Wat betreft het fundament is dit absoluut het indrukwekkendste wat ik ooit heb mogen ervaren van een ‘zeven-incher plus dome’-combinatie. Ik weet al langer dat je de Epos niet met fluwelen handschoenen hoeft aan te pakken. En zo belandde vol verwachting het gloednieuwe album van de Berlijnse stoner rock-helden Rotor op de draaitafel. De ES14N doet dit moeiteloos. Ze brengt de ruwe, grove klank geloofwaardig over, inclusief de frequenties die de maagstreek aanspreken. Het valt meteen op dat de ES14N volledig vrij is van de typische reflexresonanties. De bas is hier precies raak, zonder dat er iets uit de pas loopt, zowel op onredelijke volumes als op middernachtwaardige. De integratie van de twee drivers is perfect. Weinig artiesten demonstreren dit beter dan Nina Simone, waarbij haar stem en pianospel op My Baby Just Cares For Me perfect in elkaar overgaan.
De pianoklanken hebben druk, het geheel heeft ritme en timing, en de vroege stereo-opname klinkt precies zo spectaculair als het hoort. En wederom: geen enkel spoor van hardheid in de hoge tonen. Perfect!
Conclusie
De heropleving van Epos, het ooit Britse cultmerk, is een kleine luidsprekersensatie: een uiterst capabele allround-luidspreker die zowel emotioneel als in termen van precisie weet te overtuigen.
